Rouw, de ervaring van verlies
Als mens ervaar je diverse periodes van rouw in je leven. Plastisch gezien speelt rouw op bij het herkenbare verlies van een dierbaar persoon. Iedereen begrijpt dan dat je door een periode van rouw heen gaat en hierbij emoties als verdriet, verwarring en onmacht ervaart. Over het algemeen wordt er eveneens verwacht dat deze rouw na een bepaalde tijdsduur weer afneemt, en dat de normale gang van zaken weer kan worden opgepakt. Rouw is echter een stuk omvangrijker en ingewikkelder, en bovendien zit er geen tijdslimiet aan de periode waarin je dergelijke gevoelens ervaart. Het is dan ook belangrijk om in te zien wat de ervaring van rouw kan opwekken en hoe dit proces je leven kan veranderen.
Verlies kenmerkt rouw
Rouw is het gevolg van een diep gevoel van verlies. De meest voor de hand liggende oorzaak van rouw is het verlies van een geliefd persoon in je leven. Dat kan een familielid zijn, zoals (een van) je ouders, je grootouders, een kind of iemand anders die dichtbij je staat en waar je veel om geeft, zoals vrienden, geliefden, of een vertrouwenspersoon. Maar het kan ook ontstaan, wanneer één van je huisdieren overlijdt. Vaak is de band hiermee hecht en het verlies van zo’n dierbaar maatje kan eveneens hartverscheurend zijn. Het verlies kan lang worden meegedragen, zelfs als nieuwe dieren weer worden verwelkomd.
Rouw kan echter ook voortvloeien uit het verlies van bestaande zekerheden. Wanneer je bijvoorbeeld je baan verliest, je gezondheid achteruit gaat, of je woning wordt uitgezet, kan dat je identiteit ontwrichten. Of als je door negatieve ervaringen je zelfvertrouwen kwijtraakt, door een fout je integriteit verliest of gezichtsverlies oploopt. Dit kan er dusdanig inhakken, dat je even niet meer weet waar je het hebt. Zaken waar je je in het verleden mee hebt geïdentificeerd, gaan verloren en hierdoor kun je een periode van rouw ervaren.
Erkennen van rouw
Niet iedereen is zich ervan bewust, dat rouw door meer zaken kan ontstaan dan enkel het verlies van een geliefd persoon. Vaak realiseren mensen zich niet eens dat ze door een rouwperiode heen gaan, en dat hoe ze zich voelen voortkomt uit een verlies van iets waaraan ze gehecht zijn en wat nu uit hun leven lijkt te verdwijnen. Door de symptomen en oorzaken van rouw te leren herkennen, kun je jezelf beter door dit proces heen helpen.
Begrip voor de eigen gevoelens en het erkennen van de ervaring van rouw, zorgt ervoor dat het beter verwerkt kan worden. Vaak gaat rouw gepaard met heftige emotionele reacties, waar je beter mee om kunt gaan, als je begrijpt wat deze veroorzaakt. Wanneer je aan de mensen om je heen kunt verklaren en verwoorden waar je doorheen gaat, kunnen zij hier meer steun en medeleven voor opbrengen. Je kunt je tranen toelaten, maar er ook tegen vechten en in verweer gaan, of opstandig gedrag vertonen. Je kunt je afsluiten voor alles om je heen of je aandacht minder goed bij dingen houden. Dit zijn normale reacties als gevolg van rouw.
Symptomen van rouw
De bekendste uitingsvormen van rouw zijn neerslachtigheid of depressieve gevoelens. Ook kun je vermoeidheid ervaren, slapeloosheid, onrust, duizeligheid, een gebrekkige eetlust of zelfs hartkloppingen. Het hoeft hierbij niet eens zo te zijn dat je continue door dergelijke gevoelens wordt belaagd.
Verwerking van rouw kan komen en gaan, gevoelens van rouw kunnen spontaan naar boven komen, zodra je getriggerd wordt op dit nog onverwerkte pijnstuk. Als een oude wond kan deze ineens weer even een poosje opengaan en bloeden. Er ontstaat dan een nieuwe laag, zeg maar een litteken, in de verwerking van het verlies. Zelfs als je dacht dat je er al redelijk overheen was en het gebeuren al een plek had weten te geven. Rouw hoeft daarom niet een aaneengesloten periode te omvatten waarin het in alle hevigheid aanwezig is en daarna voorgoed verdwijnt.
Het is belangrijk om te weten hoe rouw werkt, zodat je hier rekening mee kunt houden. Anders kan het je zomaar overvallen en begrijp je minder snel waar je gevoelens door veroorzaakt worden en waarom het ineens weer in alle hevigheid de kop opsteekt. Sommige vormen van verlies zijn verweven met wie je bent als persoon, en hebben je gevormd tot hoe je bent. Je draagt ze altijd ergens met je mee. Dat is niet verkeerd. De intense lading zal er na verloop van tijd langzaam vanaf gaan, maar kan plotseling weer opspelen. Rouw vormt je tot een nieuw persoon en blijft zo een onderdeel van dit verhaal. Hoe beter je dit kunt omarmen, des te zachter en vollediger het verwerkingsproces zal zijn.
Rouw kent geen tijdslimiet
In de maatschappij van tegenwoordig wordt al snel een tijdslimiet aan het verwerkingsproces gesteld. Over het algemeen rekent men voor het verlies van een dierbaar persoon ongeveer een jaar van intense emoties. Daarna verwacht men dat de normale gang van zaken weer kan worden opgepakt. Voor zaken als verlies van bestaande zekerheden of persoonlijke eigenschappen en verlangens wordt rouw vaak niet eens in beschouwing genomen. Je kunt je hierdoor erg eenzaam voelen en je mogelijk zelfs gaan afvragen wat er met je aan de hand is. Het is dan ook zeker raadzaam om bij het ervaren van diepe rouwgevoelens professionele begeleiding aan te vragen, zodat kan worden vastgesteld waar je doorheen gaat en hoe je hierin het beste kan worden ondersteunt.
